«Φως των Σπορ», Πέμπτη 6 Οκτωβρίου 2011.
Το βράδυ τύλιγε τη Μόσχα και μια δυνατή βροχή έπεφτε μέσα στο σκέπασμα της ομίχλης που κατέβαινε αργά, μέχρι σχεδόν να καλύψει το λιθόστρωτο της Κόκκινης Πλατείας, έξω από το ξενοδοχείο «Μόσχα», που κατέλυσε η αποστολή της Αρσεναλ.
Ήταν αρχές Οκτώβρη του 1954, ένα χρόνο μετά τον θάνατο του Ιωσήφ Στάλιν, όταν η ατμοσφαιρική πυκνότητα των πληροφοριών ελαττωνόταν αισθητά από το «Σιδηρούν Παραπέτασμα». Οι «κανονιέρηδες» θα γίνονταν η πρώτη ομάδα που θα αγωνιζόταν στη Σοβιετική Ένωση, που ο Ουίνστον Τσόρτσιλ την είχε περιγράψει ως «έναν γρίφο τυλιγμένο σ' ένα μυστήριο μέσα σε ένα αίνιγμα», εναντίον της Ντιναμό Μόσχας, σε μια φιλική αναμέτρηση που θα διεξαγόταν στο ημίφως της απηνούς μάχης για την κατάκτηση της εξουσίας στη χώρα. Η εποχή της «Μεγάλης Εκκαθάρισης», με τις δολοφονίες, τις εκτελέσεις, τις εξορίες των διαφωνούντων που συνέθεσαν την περίοδο της σκληρής καταστολής που καθόρισε το καθεστώς του Ιωσήφ Στάλιν, ξεψυχούσε, ενώ πίσω από την πολιτική κουΐντα διεξαγόταν μια μάχη μέχρις εσχάτων για την κατάκτηση της εξουσίας.
Ο διάδοχος του Στάλιν, Γκεόργκι Μαλένκοφ, ένιωθε την καυτή ανάσα του Νικίτα Χρουστσόφ, του οποίου θύμα των δολοπλοκιών αποτέλεσε ο φοβερός και τρομερός υπουργός των Εσωτερικών και υπεύθυνος των υπηρεσιών ασφαλείας, Λαβρέντι Μπέρια, ο οποίος έπειτα από τον θάνατο του Στάλιν δικάστηκε με την κατηγορία της προδοσίας, καταδικάστηκε και εκτελέστηκε. Η εξόντωση θεωρήθηκε έργο του Χρουστσόφ, ο οποίος ανήλθε στην εξουσία περίπου ένα μήνα πριν από την άφιξη της Άρσεναλ στη Μόσχα για αυτό το παιχνίδι, που ως σκοπό είχε το τέλος της ποδοσφαιρικής απομόνωσης της Σοβιετικής Ένωσης...
Η εξοντωτική νύχτα, το «ματς του αιώνα» και η ταλαιπωρία
Στις αρχές Οκτώβρη του 1954 δυο αεροσκάφη αναχώρησαν από το αεροδρόμιο Νόρθχολτ του Λονδίνου, μεταφέροντας 16 ποδοσφαιριστές και 7 επισήμους από την κυβέρνηση της Αγγλίας και τη διοίκηση της Αρσεναλ. Το ταξίδι προς την «terra incognita» για τους Δυτικούς εκείνης της εποχής καθυστέρησε μια νύχτα εξαιτίας των άσχημων καιρικών συνθηκών που επικρατούσαν στη Σοβιετική Ένωση, την οποία άρχισε να πολιορκεί με επιτακτική διάθεση ο χειμώνας.
Η νύχτα στο Μινσκ, περίπου 400 χιλιόμετρα μακριά από τον τελικό προορισμό, ήταν εξοντωτική για τους ποδοσφαιριστές των «κανονιέρηδων», οι οποίοι σχεδόν με καθυστέρηση 24 ωρών κατέφτασαν στη Μόσχα. Τα μπουκέτα από τα λουλούδια και η θερμή υποδοχή από τις σοβιετικές αρχές δεν αποδείχθηκαν ικανά για να «σβήσουν» τα ίχνη της άυπνης νύχτας από τα μάτια των παικτών της Αρσεναλ, που σε λίγες ώρες θα έπρεπε να βρεθούν στο κατάμεστο στάδιο της Ντιναμό, για το «ματς του αιώνα», όπως είχαν περιγράψει το παιχνίδι οι τοπικές εφημερίδες.
«Η μάχη για την απόκτηση ενός εισιτηρίου ήταν απίστευτη. Η Μόσχα αναμένει με ηλεκτρισμένη ένταση το παιχνίδι και ουρές ανθρώπων θα συγκεντρωθούν αρκετές ώρες πριν από τη διεξαγωγή του», έγραφε ο Πάτρικ Σέρτζαντ στην αγγλική εφημερίδα «Daily Mail», περιγράφοντας τις γεμάτες αδημονία ώρες πριν από την έναρξη του παιχνιδιού.
«Η φιλία μεταξύ των Άγγλων και των Σοβιετικών θα μακροημερεύσει», αντίκρισαν ένα πανό απλωμένο έξω από τα αποδυτήρια τους οι ποδοσφαιριστές της Αρσεναλ, ενώ κατέφτασαν έπειτα από αρκετές ώρες ταλαιπωρία στο γήπεδο.
Η γερασμένη ομάδα, οι Σοβιετικοί δαίμονες και το ειρωνικό χειροκρότημα
Η ζωηρή ανυπομονησία στη Μόσχα ήταν ορατή στους δρόμους της, που έμοιαζαν με μονοπάτια γύρω από μυρμηγκοφωλιά, την ημέρα του παιχνιδιού της Ντιναμό Μόσχας με την Αρσεναλ. Οι «κανονιέρηδες», μια ομάδα γερασμένη, που την περασμένη σεζόν είχε κατακτήσει το 7ο πρωτάθλημα στην 68χρονη ιστορία της, εισερχόταν στο στάδιο «Ντιναμό» με την υπεροψία της ομάδας που προέρχεται από τη χώρα που ανακάλυψε το ποδόσφαιρο. Ο 34χρονος Τόμι Λότον αποτελούσε τον ηγέτη ενός κλαμπ, που εκείνη την εποχή, παρά τον μεγάλο μέσο όρο ηλικίας του, κυβερνούσε το ποδόσφαιρο στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο Πάτρικ Σέρτζαντ, που γνώριζε τη δυναμικότητα της Ντιναμό Μόσχας, αποκάλυπτε εκείνη την ημέρα στην «Daily Mail» ότι επρόκειτο να ποντάρει μερικά ρούβλια στην Αρσεναλ. «Μπορεί η ομάδα να είναι γερασμένη, αλλά έχω την αίσθηση ότι μπορεί να σκοράρει πρώτη και έπειτα με τη συλλογική της άμυνα να κατακτήσει τη νίκη. Αν επιβεβαιωθώ θα βγάλω πολλά ρούβλια απόψε», έγραφε ο Σέρτζαντ πoυ είδε τους καημούς του να επιπλέουν στην καυτερή βότκα μερικές ώρες μετά την αποσυναρμολόγηση της Αρσεναλ με 5-0 από τους «Σοβιετικούς δαίμονες», που με έναν πυρετικό ρυθμό συνέθλιψαν τις προσδοκίες των Άγγλων.
«Ένα ειρωνικό χειροκρότημα απλώθηκε πάνω από το στάδιο «Ντιναμό». Οι θεατές αντάλλαζαν συνωμοτικά χαμόγελα ανωτερότητας, ρωτώντας πόσων χρονών ήταν ο Τόμι Λότον και κάποιοι από τους υπόλοιπους παίκτες της Αρσεναλ, μιας και έδειχναν τόσο κουρασμένοι. Ο μεταφραστής μου γέλασε όταν ένας θεατής τον ρώτησε εκνευρισμένος αν αυτή είναι η καλύτερη ομάδα στην Αγγλία», γράφει στις ανταποκρίσεις του ο Σέρτζαντ για εκείνη την ημέρα, που χρησιμοποιήθηκε από το καθεστώς της Σοβιετικής Ένωσης για να αποδειχθεί η ανωτερότητα έναντι της Δύσης...
Το τέλος του κόσμου, η ελάσσονα εκδίκηση και τα χωνεμένα μυστικά
Την επόμενη ημέρα τα πρωτοσέλιδα των βρετανικών εφημερίδων ενημέρωναν για το τέλος του κόσμου! «Η Αρσεναλ καταρρίφθηκε στη γη της Ντιναμό»... «ούρλιαζε» η «Daily Herald». «Η τελειωμένη Αρσεναλ γιουχαΐστηκε στη Μόσχα», ενημέρωνε η «Daily Mail» μετά το 5-0, που προκάλεσε μια οχλοβοή αναπόφευκτων συζητήσεων που σκότισε τη λαμπρότητα των πρωταθλητών Αγγλίας. Ο Τομ Γουίτακερ, προπονητής της Αρσεναλ εκείνη την εποχή, προσπαθούσε να μαζέψει το ατίθασο κοπάδι των αναμνήσεων στη ροή των σκέψεων του από εκείνο το ματς. «Οι Σοβιετικοί αγωνίστηκαν με μοναδικό τρόπο. Έμοιαζαν περισσότερο ομάδα από κάθε άλλη που έχω δει», έλεγε εξασκώντας τις διπλωματικές του ικανότητες ο Γουίτακερ. «Είναι αδύνατο να εγκωμιάσω έναν παίκτη συγκεκριμένα, μιας και αγωνίστηκαν όλοι εξαιρετικά. Ήταν πιο γρήγοροι από εμάς, τόσο με την μπάλα, όσο και χωρίς αυτήν». Την άποψη του προπονητή του, ο οποίος ευρισκόμενος στο σοβιετικό μικροσκόπιο θέλησε να ανταποδώσει τη φιλοξενία, δεν συμμερίστηκε ο μπακ της Άρσεναλ, Γουάλι Μπαρνς.
«Το σκορ αυτό διαμορφώθηκε εξαιτίας του μεγάλου ταξιδιού και της έλλειψης ύπνου. Αλλά στο παιχνίδι με τη Σπαρτάκ Μόσχας θα πάρουμε το αίμα μας πίσω και αυτό είναι μια υπόσχεση», έλεγε ο Μπαρνς για το ματς εναντίον της Σπαρτάκ, που είχε καθοριστεί ως ρεβάνς του παιχνιδιού με την Ντιναμό στις αρχές Νοέμβρη.
Η νίκη 2-1 των «κανονιέρηδων» αποτέλεσε μια ελάσσονα εκδίκηση για τη συντριβή στο «Σιδηρούν Παραπέτασμα» περίπου ένα μήνα πριν. Ένα ματς, αυτό του «αιώνα», όπως καθ' υπερβολή το παρουσίαζαν τα σοβιετικά μέσα ενημέρωσης, που αποτέλεσε την πρώτη ευκαιρία για μια βρετανική ομάδα για να τρυπώσει στα άδυτα μιας χώρας που χώνευε ζηλότυπα τα μυστικά της, όπως η στρουθοκάμηλος το κεφάλι της στο χώμα…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου