Γιατί οι γυναίκες παχαίνουν ευκολότερα;

γράφει ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΡΗΓΟΡΑΚΗΣ, grigorakis@apisxnasis.gr

Το φαινόμενο του υπερβάλλοντος σωματικού βάρους (υπέρβαρο) και της παχυσαρκίας είναι πολύ πιο συχνό στις γυναίκες παρά στους άνδρες.
Είναι πολύ συχνή η ερώτηση που τίθεται για τους λόγους στους οποίους οφείλεται το φαινόμενο αυτό. Η αλήθεια είναι ότι, παρά το γεγονός πως διάφορες μελέτες που έχουν γίνει δείχνουν ότι οι άνδρες φαίνεται να είναι περισσότερο απρόσεκτοι όσον αφορά τις διατροφικές τους συνήθειες έναντι των γυναικών, εντούτοις διατηρούν χαμηλότερο βάρος από τις γυναίκες.

Οι λόγοι που οι άνδρες εμφανίζουν σαφώς μικρότερα ποσοστά υπέρβαρου και παχυσαρκίας είναι δύο: αφενός οι θερμιδικές τους απαιτήσεις είναι πολύ υψηλότερες από εκείνες των γυναικών και αφετέρου παρουσιάζουν αυξημένα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας σε σχέση με τις γυναίκες. Τα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας, όπως παρουσιάζονται, μπορεί να είναι αυξημένα κατά τεκμήριο στους άνδρες, αλλά αυτό δεν φαίνεται να αποτελεί βιολογική επιλογή. Σαφώς, και σε αντίθεση με την παραπάνω εκδοχή, υπάρχουν γυναίκες που εμφανίζουν μεγαλύτερα επίπεδα φυσικής δραστηριοποίησης από αρκετές κατηγορίες ανδρών.
Αντίθετα, όμως, και ως προς την πρώτη διαπίστωση, θα πρέπει να εξηγήσουμε τους λόγους για τους οποίους συμβαίνει οι άνδρες να έχουν υψηλότερες μεταβολικές απαιτήσεις. Η φύση προφανώς επέλεξε τον άνδρα ως το «ισχυρό» φύλο, αποδίδοντας του τις αρμοδιότητες της έμπρακτης υποστήριξης της οικογενειακής προσφοράς και ασφάλειας. Έτσι, φρόντισε να τον εξοπλίσει για τα κατάλληλα εφόδια, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στο ρόλο του με επιτυχία. Τα εφόδια αυτά δεν είναι άλλα από την ενίσχυση του ανδρικού σώματος σε μυϊκή μάζα και κατά συνέπεια σε φυσική δύναμη, με στόχο να μπορεί να αντεπεξέλθει επαρκώς στις αναμφισβήτητες φυσικές αντιξοότητες που υπήρχαν τα παλαιότερα χρόνια, στις συνθήκες δηλαδή που επικρατούσαν όταν η φύση επέλεγε το ρόλο του.
Ο σκοπός αυτής της μικρής εισαγωγής είναι να προσπαθήσει να τεκμηριώσει τη διαφορά στη σύσταση της μάζας σώματος μεταξύ ανδρών και γυναικών, διότι φαίνεται να παίζει καθοριστικό ρόλο στην έκφραση των απαιτήσεων σε ενέργεια μεταξύ των δύο φύλων. Είναι δεδομένο ότι ο μυϊκός ιστός είναι μεταβολικά ενεργός, κατά συνέπεια απαιτεί ενέργεια για τη διατήρηση του, σε αντίθεση με τον λιπώδη. Όσο δηλαδή υψηλότερο ποσοστό μυϊκής μάζας έχει κάποιος τόσο μεγαλύτερα ποσά ενέργειας (θερμίδες) χρειάζεται. Έτσι, οι γυναίκες, με δεδομένη τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα που παρουσιάζει η σύσταση του σώματος τους σε «μεταβολικά ανενεργό» λίπος (δεν καταναλώνει ενέργεια ο λιπώδης ιστός), είναι φυσιολογικό να έχουν μικρότερες απαιτήσεις σε ενέργεια.
Η βιολογική αυτή άποψη παράσχει μία αρκετά ικανοποιητική εξήγηση σε πολύ περισσότερα από το προαναφερθέν ερωτήματα. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να ερμηνευθεί η μείωση των ενεργειακών απαιτήσεων που παρατηρείται με την πάροδο της ηλικίας, αφού συνοδεύεται ταυτόχρονα και από μείωση της μεταβολικά ενεργούς μυϊκής μάζας, αλλά και το φαινόμενο του «αδρανούς μεταβολισμού» που παρατηρείται σε άτομα που έχουν επανειλημμένα χάσει και επαναπροσλάβει βάρος κι έχουν εφαρμόσει αλλεπάλληλες δίαιτες. Στο φαινόμενο του «κατεστραμμένου μεταβολισμού» αποδίδονται τα διαρκώς αυξανόμενα ποσοστά παχυσαρκίας που παρατηρούνται τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκοσμίως.